Чингис хааны орыг
залгасан түүний гуравдугаар хөвгүүн Өгөөдэй 1186 үны улаан морин жил төржээ.
Тэрээр бага наснаасаа эцгийнхээ бүхий л үйл хэрэгт идэвхийлэн оролцож их нэр
төрийг олсон ба Чингис хаан амьд ахуйдаа түүнийг өөрийн залгамжилагчаар тохоон
томилсон.
1225 онд түүнд
хувилж өгсөн газар бол Эрчис мөрний орчим газар бөгөөд сүүлд Өгөөдэйн үр ач нар
Өгөөдэйн хаант улсыг байгуулж Эмил хотод төвлөж байв.
Өгөөдэй 1229 онд
их ор залгаж арван гурван жил хаан суусан. Тэр хаан сууж байхдаа 1230-1234 оны
хооронд Алтан улс руу дайрч түүнийг эцэслэн мөхөөж эцгийн гэрээслэлийг
биелүүлсэн ба 1236 оноос баруунш хийсэн монголчуудын хоёрдохь их дайн - Ахмад
хөвгүүдийн дайныг зохион байгуулж эхлүүлжээ.
Мөн нөгөө талаар
Елюй Чуцай тэргүүтэй эрдэмтэн мэргэдийг олноор хэрэглэн хууль ёсыг чангатган,
гааль гувчуурын дүрмийг мөрдүүлж, Хар хорум хотыг анхны нийслэл хотоор
хөгжүүлж, хот балгасыг байгуулан сэргээж, говь цөлд худаг ус гаргуулан, өртөө
улааны алба байгуулан олон жилийн дайн дажны шарх сорвийг эдгэрүүлэх олон арга
хэмжээ авч явуулсан байдаг.
Түүнд хаан хүнд
баймгүй өөрийн буруугаа өөрөө шүүмжилдэг эрхэм чанар буй. “Монголын нууц товчоо”-нд
миний хийсэн дөрвөн муу үйл хэмээн хуруу даран тоочсон байдаг.
Өгөөдэй хааны
өөрийн хэлсэн болон түүх шастирт бичснээс харвал бор дарсанд хэт орсон нь ажил
үйлс амь насанд нь хүртэл нөлөөсөн бололтой байдаг.
Тэр 1241 оны 11
сард аяны ордондоо гэнэт нас баржээ. Түүнийг Дөргэнэ хатан хорлосон, Дөргэнэ
хатны даалгавараар Фатима хэмээх Перс бүсгүй хорлосон, эгч нь хорлосон гэх мэт
олон таамаглал байдаг. Мөн зарим эх сурвалжид Өгэдэй хаан 1241 оны намар ан ав
хийж байхдаа Араб худалдаачин Абдур Рахман хэмээгчтэй шөнөжин архидаж хоноод
маргаашийн үүрээр нас барсан гэх ба Абдур
Рахман нь Дөргэнэ хатны нууц амраг байсан хэмээдэг.
No comments:
Post a Comment