Тогоонтөмөр хаан 1368 онд Хан балгас буюу их Дайду хотоос ухарч нангиад орныг орхисон ч өөрийн эзэмшлийг эргүүлж авахаар өрлөг жанжин Хөхтөмөртэй хамтран хэд хэдэн довтолгоон хийсэн ч бүтэлгүйтэн монголын нутгаа зорилоо.
Ухаант хаан Тогоонтөмөр хаан 1370 онд нас барснаар монголын бага хаадын будлиант үе эхэлж түүнийг том хүү Аюушридар нь Билэгт хаан цолтойгоор эцгийн ширээг залгаж түүний орхисон хэргийг үргэлжлүүлэн шинээр үүсэн бий болж буй Мин улстай хатуу ширүүнээр тулан тал нутгаасаа их хэргээ хөтөлж эхэлжээ.
1373 онд Мин улс 3 замаар их цэрэг илгээн монголчуудыг нэгмөсөн дарж авахаар шийдсэн ч үүний эсрэг Аюушридар хаан шийдвэртэй арга хэмжээ авч мөн л цэргээ 3 хуваан Хөхтөмөр жанжинд гол цэргээ өгч Туул Хэрлэн Орхон голд тулж ирсэн Мин улсын цэргийн бутцохив.
Монголчууд Хархорум хотоо хамгаалаад зогссонгүй 1374 оноос хятад руу Шаньси Хэбэй Ляонин Хучжоу руу довтолж авч Ляодунг тусгаарлаж авав. Билигт хаан Гаоли улсын ванд захиа илгээн хамтрахыг шаардаж байсан ч тэд Мин улсаас эмээн тусалсангүйгээр барам хятадад үлдсэн зарим монгол эрхтнүүд Мин улсад дагаж энэ удаагийн довтолгоон амжилтгүй болж, . Мин улс ч шинэ тутам бүрэлдэж байсан тул элдэв дайн тулаанаас зайлсхийн өөрсдийн барьцаанд байсан Аюушридар хааны хүү Майдарбалыг суллан явуулж найрамдахыг чухалчилжээ.
Энэ үеийн монгол хятадын харьцаа харилцан бие биенээ хүлээн зөвшөөрсөн бие даасан улсын шинжтэй байлаа. 1378 онд Аюушридар хааныг таалал барихад Мин улсын хаан эмгэнэлийн захидал илгээн: “Эрхэмсэг ван говь газраа захирч, миний бие дундад улсаа захирч байв. Эрхэмсэг вантны олон түшмэлүүд тууштай бодлого бариталснаар хил хязгаар түгшүүр үймээн үгүй байлаа. Өнөө их вантныг говь нутагт оршуулах гэж байгаад ихэд гашуудаж, улмаар тусгайлан элч илгээж эмгэнэл илэрхийлэн нас барсны хойноос мөргөл үйлдэв” хэмээн харууслаа илэрхийлж байжээ.
Аюушридар хаан Тогоонтөмөр хааны ахмад хөвгүүн бөгөөд 1338 онд солонгос удмын хатан Өлзийхутаг хатнаас мэндэлжээ. Монголын төрийг есөн жил жолоодон 1378 онд таалал болжээ.
No comments:
Post a Comment