Булган аймгийн Дашинчилэн сумын төвөөс баруун тийш 12 км-т орших нэгэн хотын туурь байх нь Хятан улсын хотын үлдэгдэл юм. Харуухын буюу Хар бухын голын зүүнтээ орших уг хотын туурийг Хадаасан буюу Хар бухын балгас гэдэг билээ.
Энд занар чулуугаар барьсан их, бага 7-8 барилга, суварганы ор бий.
Хадаасангийн балгас дөрвөн хаалгатай, баруунаас зүүнш чиглэсэн тууш гол гудамжаас салбарласан явцуу гудамжтай, мөн голдоо сул талбайтай, бас орон сууцны барилгын хороолол бүхий 0,5x0,5 км талбай бүхий дөрвөлжин хот байжээ.
Сул талбайд нь эрт үед цэцэрлэг байсан бололтой. Хотын хэрмийн балгасыг тойроод усжуулах шуудуу байсан ул мөр бий.
Хожим туурийг халхын Цогт хунтайж тайж сэргээж сүм дуган байгуулж байсан гэдэг.
1970 оны малтлага судалгаагаар тус хотоос монголчуудын бичиг соёлын гайхамшигт дурсгал үйсэн номыг илрүүлэн олсон ба эдгээр ном нь олон төрөл бүхий 7х4 см-ээс 14х5 см хэмжээтэй 60 гаруй хуудас бүхий, хуудас бүрийг хүрээлэн шугамдаж, алаглуулан гоёсон,
хуудасны ар, өврийн тоог жигдэлж, хэвшиж тогтсон нарийн дүрэм журмаар үйлдсэн, ихээхэн дадлага, туршлага бүхий олон бичээчийн уран гараар бүтсэн ном байжээ.
Мөн Хар бухын балгаснаа 1945 онд монголын кино урлагийн манлай болсон нэгэн бүтээл “Цогт тайж” киноны зураг авалт явагдаж байсан байх юм.
No comments:
Post a Comment