Муюн Шэгүй хаан
хоёр хүүтэй байжээ. Ахмад хөвгүүн Түгүхүнь нь татвар эмээс төрсөн ба Шэгүйн
авааль хатнаас Муюн Гүй төржээ. Тиймээс Муюн Гүй эцгийгээ залгамжлан хаан
болсон байна. Эцэг нь амьд ахуй цагтаа 1700 муюн сяньби өрх айлыг, газар
нутгийнх нь хамт эзэмшил болгон Түгүхүньд олгожээ.
Нэгэн удаа ах дүү
хоёрын адуу уралцан ноцолдож, бие биенээ сүрхий гэмтээжээ. Муюн Гүй ихэд
уурсаж, ахыгаа чи эртхэн холдож өөр газар очоогүйгээс болж, адуунууд нэг нэгнийгээ
бэртээхэд хүрлээ хэмээн зэмлэн хөөжээ. Ах нь ихэд гомдож, өөрийн харъяат аймгаа
дагуулан алс баруун зүг зайлан нүүлээ.
Дүү нь ахыгаа хөөн явуулсандаа харамсан
буцаан авчруулахаар араас нь хүн явуулан буцаж ирэхийг урихад, Түгүхүнь:
“Би болбоос дорд
гаралтай хөвгүүн болно, ёсоор ахлахгүй. Эдүгээ адуугаар бэлгэ тэмдэг үзүүлсэн
нь дээд тэнгэрийн эш болно. Олон эзэд та нар адуугаа зүүнш туугаад үзээрэй,
адуу хэрэв зүүнш буцваас би дагаад буцъя” гэжээ.
Тэгээд дагаж
явсан хүнээр адууг буцаан туулгахад хэдэн зуун алхам яваад, янцгааж гэнэт
баруунш буцаж давхив. Арваад удаа зүүнш туусан ч Түгүхүний адуу баруунш эргэн
буцсаар байсан тул Түгүхүнь:
“Ах дүү бид
хоёрын үр ач нар бадран мандах хэрэгтэй. Чиний үр удам хөвгүүнээсээ дөч, тач
хүртэл уламжлагдана. Хэдэн зуун жил болох байлгүй” хэмээн дүүдээ хэлүүлээд цааш
өрнийг зорин оджээ.
Муюн Гүй ахыгаа
баруунш нүүн одсонд өөрийгөө буруушаан, ахыгаа дурсан санаж “Агань жи гэ” буюу
“Ахын дуу”-г зохион амьдралынхаа сүүлчийн жилүүдэд ихэд гуниглан байнга дуулж
суух болжээ.
Ах баруунш одов оо
гэнэм
Аюулхай зүрх минь
эмтэрнэм
Ах минь буцаад
ирэх гэлээ
Адуу нь буцаад
эргэсэнгүй ээ
Намайгаа гээд,
адуугаа гээд их зовсон гэлүү
Миний ах юу гээд
баруунш одов оо
Хатуу хүйтэнд
хайрт ах минь зовж явна уу
Тула нутгаа
орхиод Байлан руу одов
Нар жаргахаар
намайг гээд ирдэг
Ах минь
харагдахгүй байна
Чааваас чааваас
Нарт ертөнц дээр
намайгаа гэсэн
Ах минь хэд билээ
No comments:
Post a Comment