11.01.2021

"Монголын нууц товчоо" Тэмүжиний уг гарал ба бага насны үе. /40-51/

40. Тэр жирэмсэн эм Бодончарт ирж хүү төрүүлэв. Түүнийг харь овгийн хүү гэж Жажирадай хэмээн нэрийдэв. Жадараны өвөг тэр болов. Тэр Жажирадайн хөвүүн Тугудай нэрт бүлгээ. Тугудайн хөвүүн Бүри Булчиру. Бүри Булчиругийн хөвүүн Хар Хадаан бүлгээ. Хар Хадааны хөвүүн Жамуха бүлгээ. Тэд Жадаран овогтон болов.

41. Тэр эм Бодончарт ирээд нэгэн хөвүүн төрүүлэв. Түүнийг барьж авсан эмийн хөвүүн хэмээн Баарьдай хэмээн нэрийдэв. Баарины өвөг тэр болов. Баарьдайн хөвүүн Зүтгэл бөх. Зүтгэл бөх олон эм авсан тул хөвүүд нь манан мэт олон төрөв. Манан Баарин овогтон тэд болов.

42. Бэлгүнүтэй бэлгүнүд овогтон болов. Бүгүнүтнэй бүгүнүд овогтон болов. Буха Хатаги хатагин овогтон болов. Бухату Салжи салжиуд овогтон болов. Бодончар боржигин овогтон болов.

43. Бодончарын авааль эмээс төрсөн хүү нь Барим Ширату Хабич нэрт бүлгээ. Тэр Хабич баатрын эхийн инжинд ирсэн эмийг Бодончар татвар эм болгож, нэгэн хүү төрсөнд Жаурдай нэр өгөв. Бодончар амьд ахуй цагт Жаурдайг зүхэл тайлганд оролцох эрхтэй болгов. 

44. Бодончарыг үгүй болсны хойно тэр Жаурдайг гэрт нь ямагт аданхан урианхайдай хүн байсан тул түүний хүү гэж тайлганаас хөөж гаргав. Тэр Жэүрэд овогтон болов. Жэүрэдийн өвөг тэр болов. 
45. Хабич баатрын хөвүүн Мэнэн Тудун бүлгээ. Мэнэн Тудуны хөвүүн Хачи хүлэг, Хачин, Хачиу, Хачила, Харалдай, Хачиун, Начин баатар долоо бүлгээ. 
46. Хачи хүлэгийн хөвүүн Хайду Номулун эхээс төрсөн бүлгээ. Хачины хөвүүн Ноёгдой нэртэй бүлгээ. Ноён шиг авиртай тул ноёхон овогтон болов. Хачиугийн хөвүүн Баруладай нэртэй бүлгээ. Их биетэй ба идээ барих нь ховдог тул Барулас овогтон болов. Хачулагийн хөвүүн бас идээ барих нь ховдог тул их барула, өчүүхэн барула гэдэг нэр хочтой болж, улмаар эрдэмт барула, тодойн барула тэргүүтэн барулас овогтон болов. Харалдайн хөвүүд нь будаа мэт эх түрүүгүй хутгалдах учир будаад овогтон болов. Хачиуны хөвүүн Адархидай нэрт бүлгээ. Ах дүүгийн дунд адармаатай (яхир хэрүүлч) тул адархин овогтон болов. Начин баатрын хөвүүн Уруудай, Мангудай хоёр бүлгээ. Урууд, мангууд овогтон болов. Начин баатрын авааль эмээс төрсөн хөвүүн нь Шижуудай, Доголдой хоёр бүлгээ.

47. Хайдугийн хөвгүүд Байшонхор догшин, Чирхай лянхуа, Чаужин өртэгэй гурав бүлгээ. Байшонхор догшины хөвүүн Тумбинай сэцэн бүлгээ. Чирхай лянхуагийн хөвүүн Сэнгүм билгэ, амбагайтан тайчууд овогтон болов. Чирхай лянхуа бэргэнээ эм болгон авч, нэгэн хөвүүн төрүүлэв. Нэр нь Бэсүдэй гэнэ. Бэсүд овогтон болов. Чаужин өртэгэй зургаан хөвүүнтэй. Нэр Оронар, Хонхотан, Арулад, Сөнид, Хабтурхас, Хэнигис гэдэг бөгөөд ийм овогтон болов.
48 Тумбинай сэцэнийн хөвүүн Хабул хаан, Сэмсэчүлэ хоёр бүлгээ. Сэмсэчүлийн хөвүүн Бүлтэчү баатар бүлгээ. Хабул хаан долоон хөвүүнтэй. Тэдний нэр нь Охинбархаг, Бартан баатар, Хутугту монхор, Хутула хаан, Хулан, Хадаан, Тодойн отчигин гэнэ.
49. Охинбархагийн хөвүүн Хутугту Жүрхи бүлгээ. Хутугту Жүрхийн хөвүүд Сачи бэхи, Тайчу хоёр бүлгээ. Тэд жүрхи овогтон болов.

50. Бартан баатрын хөвүүд Мэнгитү хиан, Нэгүн (уучлаарай!!!монголоор э үсэг гээж, буруу бичжээ.) тайж, Есүхэй баатар, Даридай отчигин дөрөв бүлгээ. Хутугту монхорын хөвүүн Бүри бөх. Онон мөрний шугуйд хуримлахад  Чингисийн дүү Бэлгүтэйн мөрийг тэр тас цавчсан бүлгээ.

51. Хутула хааны хөвүүн Зүчи, Хирмау, Алтан гурав бүлгээ. Хулан баатрын хөвүүн Их Чэрэн. Их Чэрэнгийн боол Бадай, Хишиглиг хоёр Чингисийн үед дархадын ноёд болов. Хадаан, Тодойн хоёр үргүй бүлгээ.


 

No comments:

Post a Comment