Хүннү болон Сяньби

Сяньби нарыг хятад сурвалжид тоба (табгач) тефу, түфа гэх мэтээр олон янзаар тамдэглэдэг. Сяньбийн гол цөм аймаг тоба-гийн уг гарлын талаар “Вэй улсын судар”-ын 95-р бүлэгт “Туфугийн Люху бол өмнөд хүннүгийн шаньюйн удам... Умард зүгийн хүмүүс хүннү эцэгтэй, сяньби эхтэйг туфу гэдэг тул ийнхүү нэрлэжээ” гэжээ. Мөн “Нань ци шү”-гийн 57-р бүлэгт “Вэйлу (тоба нар) бол хүннү аймаг... Тоба овогтой Илу нь Дайзюнь мужид ирж нутагласан. Мөн Сяньби гэдэг юм” гэсэн сурвалжийн мэдээ байна.

“Зинь улсын судар”-ын 126-р бүлэгт “Туфа Угү бол Хэси-гийн сяньби хүн юм. Дээдэс нь Хожуу Вэй-тэй нэг гаралтай. 8-р үеийн өвөг Пигү нь аймгаа дагуулж, бэхлэлт хэрэмний араас Хэси-д нүүдэллэн ирсэн ажгуу. Пигү-г үхэхэд Шоутянь нь ор суужээ. Анхан Шоутянь гэдсэнд байхад нь эх Хуе (хүннүгийн овог) овогт нь нойрондоо хөнжилд төрүүлжээ. Сяньбигаар хөнжлийг түфа хэмээх тул ийнхүү овогложээ” хэмээн өгүүлсэн байдаг.

Эдгээр сурвалжийн мэдээнүүдийг харьцуулан үзээд доктор Г.Сүхбаатар “хүннү сяньби хоёр бол хоёр талын байнгийн худ ургийн холбоотой байсан ба өөрөөр хэлбэл овгийн байгууллын үеийн давхар байгууламжаар холбоотой байсны ул мөр тод үзэгдэж байна. Нэгэнт давхар байгууламжаар холбоотой байсан болохоор хүннү, сяньби хоёрын гол үндсэн хэсэг нь угсаа гарлын хувьд нэгэн угсаатан мөн хэмээн дүгнэж болно” хэмээжээ. Ма Чаншоу туфагийн Пигу-гийн эхнэрийн Хуе овгийг хүннүгийн хуянь овог мөн гээд хүннү сяньби нар нэн эртнээс ураг барилдаж байснаас ху (хүннү) эцэгтэй, сяньби эхтэйг тефу буюу тефа хүннү, сяньби эцэгтэй ху эхтэйг тоба буюу туфа сяньби гэдэг. Иймд тоба-гийн Вэй улсын тоба хэмээх нэр нь хожим нь үүссэн бөгөөд хүннү сяньби холилдсны үр дүн мөн гэж үзжээ.

"Монголын эртний түүх"